سیما غفارزاده – ونکوور
دوشنبهٔ هفتهٔ گذشته، ۳۱ اکتبر ۲۰۲۲، چهارمین بستهٔ تحریم‌های کانادا علیه جمهوری اسلامی ایران اعلام شد. پیش از این، تحریم‌های دولت کانادا علیه این رژیم در سه مرحله اعلام شده بود.
اولین بار در تاریخ هفتم اکتبر بود که جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، با اعلام تحریم‌های بسیار شدیدی روی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بیش از ۱۰٬۰۰۰ نفر از مقامات رده‌بالای این سازمان را از ورود به خاک کانادا به‌طور مادام‌العمر محروم کرد. هم‌زمان اعلام شد که دولت کانادا ۷۶ میلیون دلار بودجه برای ضبط و بلوکه‌‌کردن دارایی‌های این اشخاص حقیقی و حقوقیِ تحریم‌شده و نیز ایجاد ادارهٔ جدیدی با عنوان ادارهٔ تحریم‌ها در دپارتمان امور بین‌المللی کانادا، اختصاص داده است.
دومین بستهٔ تحریم‌ها در تاریخ ۱۳ اکتبر ۲۰۲۲ اعلام شد که پیرو آن ۱۷ شخصیت حقیقی و سه نهاد که در نقض فاحش حقوق بشر، ازجمله علیه زنان ایرانی، و تداوم پخش اطلاعات گمراه‌کننده برای توجیه سرکوب و آزار و اذیت مردم ایران از سوی رژیم مشارکت داشته‌اند، به فهرست تحریم افزوده شدند.
در تاریخ ۱۹ اکتبر ۲۰۲۲، سومین بستهٔ تحریم‌های کانادا علیه رژیم ایران اعلام شد. طبق تحریم‌های این مرحله، شش شخصیت حقیقی و چهار نهاد دیگر به فهرست اضافه شدند. در توصیف این شخصیت‌های حقیقی و نهادها آمده بود که آن‌ها از بدترین مجرمانی‌اند که در نقض فاحش حقوق بشر، ازجمله علیه زنان ایرانی، مشارکت داشته یا موجبات آن را فراهم آورده‌اند، و همچنین دست به تبلیغات سیاسی برای توجیه سرکوب و آزار و اذیت شهروندان از سوی رژیم ایران، زده‌اند.
پیرو تازه‌ترین دورِ تحریماتِ دولت کانادا در هفتهٔ گذشته، و بر اساس بیانیه‌‌ای که از طرف امور روابط بین‌الملل کانادا منتشر شد، ملانی جولی (Mélanie Joly)، وزیر امور خارجهٔ کانادا، اعلام کرد که این کشور تحریم‌های بیشتری را علیه رژیم ایران در نظر گرفته است؛ تحریم‌هایی تحت آئین‌نامهٔ اقدامات ویژهٔ اقتصادی (ایران) (Special Economic Measures (Iran) Regulations) در پاسخ به نقض فاحش و سیستماتیکِ حقوق بشر و اقدامات مستمر در بی‌ثبات‌کردن امنیت منطقه. طبق این تحریم‌ها چهار شخصیت حقیقی و دو نهاد به فهرست اضافه شده‌اند که شامل مقامات ارشد و حامیان برجستهٔ رژیم می‌شود. کانادا دلایلی برای این باور دارد که این افراد و نهادها در نقض فاحش و سیستماتیک حقوق بشر، چه در ایران و چه در فعالیت‌های شریرانهٔ رژیم در خارج از کشور، ازجمله حمله به سایر کشورها، مشارکت داشته‌اند. سه نفر از افراد فهرست‌شده مستقیماً در آزار و اذیت‌های سیستماتیک رژیم ایران علیه اقلیت‌های مذهبی بهایی ایران شرکت داشته‌اند. این لیست شامل افراد و نهادهای زیر است:
– فرماندهی نیروی انتظامی، نیروی پلیس رژیم، نهادی که در سرکوب مرگ‌بار و دستگیری خودسرانهٔ معترضان غیرمسلح ایرانی، به‌ویژه از طریق تیپ‌های یگان ویژهٔ خود، مشارکت داشته است.
– جامعة المصطفی العالمیه، نهادی که ایدئولوژی رژیم را در خارج از کشور از طریق شعب جهانی‌اش گسترش می‌دهد. شاگردان المصطفی مرتباً در نیروهای مسلح خارجی نیروی قدس که شاخهٔ عملیات برون‌مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است، جذب می‌شوند. نیروهای مسلح خارجی برای حمایت از رژیم اسد و اجرای سیاست خارجی رژیم ایران برای بی‌ثباتی منطقه، به سوریه اعزام شده‌اند.
– حسین رحیمی، فرماندهٔ نیروی انتظامی تهران
– احمد فاضلیان، معاون دادستان کل کشور
– اسدالله جعفری، رئیس کل دادگستری استان خراسان شمالی
– سید مرتضی موسوی، معاون کل دادگستری استان مازندران
شایان ذکر است که «جامعة المصطفی العالمیه» یکی از مراکز آموزشی مذهبی در قم و یکی از سازمان‌های مهم ایران برای اشاعهٔ اسلام شیعه در سایر کشورها است که در سال ۱۳۸۷ شمسی از ادغام دو مجموعهٔ «سازمان مدارس و حوزه‌های علمیهٔ خارج‌ازکشور» و «مرکز جهانی علوم اسلامی» با دستور سیدعلی خامنه‌ای تشکیل شد. مرکز اصلی این نهاد در شهر قم واقع شده و در ۶۰ کشور جهان شعبه‌های خود را دایر کرده است. طبق آماری که در سایت جامعة المصطفی اعلام شده، این سازمان تاکنون بیش از ۵۰۰۰۰ مرد و زن را از ۱۲۲ ملیت، تحت تعلیم و تربیت خود داشته است، و هرساله از ملیت‌های مختلف طلبه جذب می‌کند تا در ۲٬۵۰۰ موضوعی که در آن تدریس می‌شود، درس مذهبی بخوانند. این مرکز تسهیلات قابل‌توجهی برای طلبه‌های خارجی در نظر می‌گیرد. مخاطب اصلی این سازمان طلاب غیرایرانی‌اند و براساس مصوبهٔ شورای عالی انقلاب فرهنگی تا ۱۰ درصد هم امکان تحصیل طلاب ایرانی وجود دارد. جامعة المصطفی همچنین به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای جمع‌آوری اطلاعات و جذب نیرو جهت عضویت در گروه‌های شبه‌نظامی کمک می‌کند. بودجهٔ مصوب این مرکز در سال ۱۳۹۶ حدود ۲۷۸ میلیارد تومان بوده، در حالی‌که این مبلغ در سال ۱۴۰۱ به ۷۷۱ میلیارد تومان افزایش یافته است. در انتقاد به بودجهٔ حوزه‌های عملیه، محسن صفایی فراهانی، عضو شورای مرکزی حزب مشارکت در سال ۹۷ گفته بود: «چرا باید بودجهٔ سازمان دارو و غذا ۳۳ میلیارد تومان و بودجهٔ نوسازی مدارس با این‌همه مشکلات ۱۱ میلیارد تومان باشد، اما بودجهٔ مرکز خدمات حوزه ۶۰۰ میلیارد تومان، جامعة المصطفی ۳۰۰ میلیارد تومان و حق بیمهٔ طلاب غیرشاغل ۲۹۰ میلیارد تومان باشد؟»
در این بیانیهٔ جدید آمده است که این تحریم‌ها معامله با افراد و نهادهای فهرست‌شده را ممنوع می‌کند و در واقع هرگونه دارایی‌ای را که ممکن است در کانادا داشته باشند، مسدود می‌کند. افراد فهرست‌شده همچنین در پاسخ به نقض فاحش و سیستماتیک حقوق بشر، تحت قانون مهاجرت و حفاظت از پناهندگان نمی‌توانند وارد خاک کانادا شوند.
همچنین در این بیانیه، ضمن اشاره به اینکه رژیم ایران با تداوم سرکوب وحشیانهٔ معترضان، و به‌ویژه زنان، همچنان به نقض حقوق بشر مردم ایران ادامه می‌دهد و منجر به کشته و زخمی شدن بسیاری از ایرانیان ازجمله کودکان در فضاهای به‌ظاهر امن مانند مدارس شده است، تأکید شده است که کانادا در برابر این تجاوزات بی‌تفاوت نخواهد ماند، و دارد گام‌های محکمی برای مقابله با اقدامات موحش و بی‌ثبات‌کنندهٔ رژیم در ایران و خارج از کشور برمی‌دارد. در ادامه آمده است که کانادا همچنین از حمایت فعال ایران از جنایات روسیه در اوکراین از طریق فروش تسلیحات و فراهم‌نمودن پرسنل نظامی ایرانی برای آموزش و کمک به نیروهای روسی در استفاده از تسلیحات ایرانی، آگاه است، و این رفتار را به‌شدت محکوم می‌کند و از تمامی ابزارهای دیپلماتیکی که در اختیار دارد برای پاسخ به این اقدامات وحشیانه و غیرقابل‌قبول رژیم ایران استفاده خواهد کرد.
در پایان این بیانیه به‌نقل از ملانی جولی آمده است: «مردم ایران، اعم از زنان و جوانان، جان خود را به خطر می‌اندازند، زیرا رژیمی را که انسانیت آن‌ها را سرکوب و حقوقشان را نقض کرده است، برای مدتی طولانی تحمل کرده‌اند. آن‌ها خواستار رعایت حقوق انسانی خود هستند، و وظیفهٔ ماست که صدایشان را منعکس و تقویت کنیم. کانادا به حمایت از مردم ایران، همچنان‌که آن‌ها شجاعانه خواستار آینده‌ای بهترند، ادامه خواهد داد.»
علاوه بر اعلام دور جدید تحریم‌های کانادا علیه جمهوری اسلامی، طی دو هفتهٔ گذشته مقامات دولت کانادا در سطوح مختلف به‌شکل‌های گوناگون به ادامهٔ سرکوب و کشتار مردم ایران از سوی رژیم ایران واکنش نشان دادند.
جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، در زنجیرهٔ انسانیِ شنبه ۲۹ اکتبر ۲۰۲۲ که در اغلب شهرهای بزرگ در سراسر دنیا با فراخوان انجمن خانواده‌های پرواز پی‌اس۷۵۲ برگزار شد، شرکت کرد و در بخشی از سخنانش در زنجیرهٔ انسانی اتاوا گفت: «ما می‌ایستیم، ما به‌عنوان کانادایی و به‌عنوان شهروند این جهان می‌ایستیم تا بگوییم دیگر بس است، این روند باید متوقف شود. ما می‌دانیم که رژیم ایران با استیصال می‌خواهد که ما پی کار خودمان برویم و فراموش کنیم، که شانه بالا بیندازیم و بگوییم اوه، ایران همیشه خیلی پیچیده بوده است و به زندگی خودمان بپردازیم، اما ما اینجاییم و به‌عنوان یک کانادایی هر هفته بیرون آمده و می‌آییم، امروز، هفتهٔ بعد، هفتهٔ بعدترش، ماه بعد… تا بگوییم ما آرام نخواهیم گرفت.» وی همچنین پس از این تظاهرات، در توئیتی نوشت: «ما متحد ایستاده‌ایم – متحد در حمایت از زنان ایرانی، متحد در برابر رفتار شنیع ایران، و متحد در عزم خود برای پاسخ‌گو‌کردنِ این رژیم ستمگر. امروز، این اتحاد در اتاوا به نمایش گذاشته شد.»
دوشنبهٔ هفتهٔ گذشته، ۳۱ اکتبر ۲۰۲۲، طرح پیشنهادیِ ملیسا لنتسمن (Melissa Lantsman)، نمایندهٔ مجلس فدرال از حوزهٔ تورن‌هیل و معاون رهبر اپوزیسیون، مبنی بر حذف ایران از کمیسیون مقام زن سازمان ملل متحد مورد تصویب مجلس قرار گرفت.
همچنین پنجشنبهٔ هفتهٔ گذشته، ۳ نوامبر ۲۰۲۲، رتنا امیدوار، سناتور مستقل در مجلس سنای کانادا از انتاریو، در مجلس به پا خاست و با خطاب‌قراردادن همکاران خود، گفت مایل است تا صدای مردم شجاع ایران باشد که با رژیمی ستمگر مواجه‌اند، و برای این کار چه راهی بهتر از استفاده از کلمات خود آن‌ها. وی پس از معرفی شروین حاجی‌پور، هنرمند ۲۵ سالهٔ ایرانی، و دستگیری‌اش بعد از انتشار ترانهٔ «برای»، گفت گرچه دستگیری او موجب شد که ساکتش کنند، اما ترانه‌اش در کل دنیا مورد توجه فراوان قرار گرفت. سپس او متن ترانه را به انگلیسی خواند.
جمعهٔ گذشته، ۴ نوامبر ۲۰۲۲، ملانی جولی در توئیتی نوشت: «در نشست جی۷ در آلمان و در جلسه‌ای کاری که دربارهٔ ایران بود، من روی حمایت کانادا از زنان شجاعی که در ایران برای حقوق خود تظاهرات مسالمت‌آمیز می‌کنند، تأکید کردم. ما به محکوم‌کردن رژیم به‌خاطر نقض حقوق بشر و فراهم‌نمودن تسلیحات برای روسیه در حمایت از حملهٔ غیرقانونی به اوکراین، ادامه خواهیم داد.»
و بالاخره سه‌شنبهٔ این هفته، ۸ نوامبر ۲۰۲۲، ملانی جولی در تازه‌ترین واکنش خود به اقدامات جمهوری اسلامی در توئیتی نوشت: «کانادا تصمیم رژیم ایران را دربارهٔ اعمال مجازات اعدام برای برخی از معترضانی که خودسرانه بازداشت شده‌اند، به‌شدت محکوم می‌کند. ما از رژیم می‌خواهیم که مسیر خود را تغییر دهد. این محاکمه‌ها و احکام به‌وضوح برای ارعاب ایرانیان، در حالی‌که برای حقوق بشر خود مبارزه می‌کنند، طراحی شده است. کانادا به‌همان اندازه دربارهٔ درخواست نمایندگان مجلس جمهوری اسلامی ایران برای اعمال مجازات اعدام برای معترضان بیشتر، نگران است. ما از رژیم ایران می‌خواهیم که به دغدغه‌های مشروع ایرانیان رسیدگی کند و از حق اعتراض آن‌ها محافظت کند. کانادا در کنار مردم ایران ایستاده است.»
